Yvonne van Driel

Op de Wilde Ganzen-Partindag op 9 oktober bespraken Roel en Marianne Meijers tijdens de zesde editie van het Wereld Café dat georganiseerd werd in samenwerking met Vice Versa hun boek Samen de handen ineen. Het boek dat in 2020 uitkwam wordt warm ontvangen. Ook Lau Schulpen (Radboud Universiteit) is lovend over het boek dat volgens hem meer is dan een voorbeeld van groeiend zelfvertrouwen van het PI: het is tegelijkertijd een reflectie én een dapper boek.

Particuliere Initiatieven (PI) op het gebied van internationale samenwerking bestaan al zolang internationale samenwerking bestaat. Tientallen jaren is er echter – in zowel politieke, maatschappelijke als wetenschappelijke zin – alleen aandacht geschonken aan een paar organisaties die het kleinschalige en vrijwillige van het PI waren ontstegen. Tientallen jaren hebben we dan ook net gedaan alsof het PI niet bestond. Dat veranderde in de jaren ’00 van deze eeuw toen niet alleen de eerste wetenschappelijke studies verschenen van dit fascinerende fenomeen en het PI op het netvlies van zowel politiek Den Haag als de grote NGO’s verscheen, maar het PI zelf zich ook nadrukkelijker manifesteerde als een speler in internationale samenwerking (onder andere via de oprichting van Partin). Dit alles leidde tot een groeiende erkenning en liet tegelijk een groeiend zelfbewustzijn zien van deze kleinschalige internationale samenwerkingsspelers. Het moment waarop het PI zelf dan ervaringen op schrift stelt en wereldkundig maakt past perfect in dat groeiende zelfbewustzijn en -vertrouwen en dus bij het idee dat het PI een verhaal te vertellen heeft.

Het boek dat Roel en Marianne hebben uitgebracht onder de titel Samen de handen ineen! is een mooi en treffende voorbeeld hiervan. In ruim 200 pagina’s en 25 hoofdstukken wordt de lezer niet alleen door de geschiedenis van hun stichting Harambee Holland gevoerd maar, vooral, door een groot aantal plezierig opgeschreven en niet belerende ‘lessen voor het doen van hulp’. Zo behandelen de auteurs het belang van (lokaal) eigenaarschap, de noodzaak van het centraal stellen van de hulpvraag, de perverse kanten van een ongelijke relatie, de soms moeizame pogingen relaties aan te knopen met allerlei andere spelers (inclusief overheden), en hoe vorm te geven aan het idee dat hulp eindig is (en wellicht moet zijn). Tegelijk geeft het boek een mooie inkijk in twee onlosmakelijk met elkaar verbonden kanten van IS. Aan de ene kant de frustratie als zaken niet goed lopen en de moeilijkheid die het maken van keuzes met zich meebrengt (niemand kan immers alles doen). En aan de andere kant ook – en wellicht vooral – alles wat het werken aan ontwikkeling kan leveren. Leveren voor zowel de mensen voor en met wie Roel en Marianne werken én voor Roel en Marianne zelf. Het plezier dat beide auteurs hebben in ontwikkelingswerk is merkbaar op zo’n beetje elke pagina.

Het boek van Roel en Marianne is daarmee, zoals gezegd, een voorbeeld van groeiend zelfvertrouwen van het PI. Tegelijk: het is veel meer dan dat. Het is een reflectie op hen zelf en op hun werk in de afgelopen 20 jaar met hun stichting Harambee Holland. Het is als zodanig ook een dapper boek: een boek dat hun successen, mislukkingen en teleurstellingen laat zien; een boek waarin de auteurs zich kwetsbaar opstellen maar er sterk uitkomen. Een boek kortom dat gelezen moet worden – om te beginnen door allen die zich op het spannende en uitdagende PI-pad (willen) begeven, maar hopelijk ook door veel anderen.

Het boek bestellen kan via harambeeholland.nl

Tekst: Lau Schulpen
Foto: Stichting Harambee Holland

‘Als je de allerarmsten wilt bereiken, moet je een extra stap zetten. Doe die extra stap, ga dan zitten en luister en praat met de mensen. En maak het beleid weer menselijk en lees Paulo Freire nog maar eens.’ Dat was de samengestelde ‘panelboodschap’ die Betty de Gaay Fortman, Anika Altaf, Sophie Kibuywa en Jacques Mevis de honderden PI meegaven op de Wilde Ganzen-Partindag op 9 oktober. Kleine goede doelen kunnen het verschil maken, want zij houden oog voor menselijkheid. 

Armoede is meer dan geen geld hebben, het is ook sociale uitsluiting. En dat maakt dat arme mensen zich vaak geen mens voelen. Dat blijkt uit het onderzoek dat Anika Altaf (Afrika Studiecentrum) deed in Ethiopië, Benin en Bangladesh. Ze vertelde over de vele bijzondere ontmoetingen. In haar boek The Many Hidden Faces of Extreme Poverty concludeert ze dat bijna alle ontwikkelingsorganisaties falen om de meest arme mensen te bereiken met ontwikkelingshulp. Gelukkig kan dat wel.

Allereerst praat met degenen om wie het gaat en ken de context. Betrek de lokale elites en de gemeenschap bij je activiteiten en stem je activiteiten af met andere organisaties in jouw werkgebied. Versterk elkaar. Maar bovenal, wees ervan bewust dat welzijn over meer gaat dan materiële aspecten. Vergeet de relationele en mentale aspecten niet. Het gaat om mensen.

En dat is ook wat Sophie Kibuywa (Decese) het publiek meegeeft: “Als je wilt begrijpen hoe je de allerarmste mensen kan ondersteunen, zoek ze dan op. Loop verder, voorbij de eerste heuvel, eet met ze, dans met ze, bid met ze, werk met ze op het veld, blijf bij ze zodat het vertrouwen en wederzijds begrip groeit. Stap net als ik in de voetsporen van de Braziliaanse pedagoog Paulo Freire. Geef mensen de mogelijkheid hun eigen leven vorm te geven.” Want zoals Betteke de Gaay Fortman (Friendship Nederland) stelt: ‘Je kunt mensen niet ontwikkelen – mensen ontwikkelen zichzelf.’

En volgens Jacques Mevis (4de Pijler) zijn PI daarbij al op de goede weg: “Als particuliere initiatieven en hun partners de mensen in al hun waardigheid willen ondersteunen, dan dragen ze van onderop bij aan de realisatie van de rechten van mensen.” Marre Adu Ampong (Adamfo Ghana) verwoordde het zo: ‘Kleine goede doelen houden oog voor menselijkheid in de internationale samenwerking. Zij zijn degenen die nog de tijd nemen om naast iemand te zitten, met iemand te eten, te huilen en te lachen. En dát is hoe je de allerarmsten bereikt.’

Tekst: Yvonne van Driel
Foto: Stichting Elimu Mount Elgon

 ‘Verharding, individualisering, ‘eigen hachje eerst’… Je zou deze dagen wel eens kunnen denken dat (internationale) solidariteit niets meer is dan een vage echo uit een ver verleden. Maar nee hoor, na het voorbije weekend kan ik weer bevestigen: it is very much alive and kicking very hard!‘ Dat schrijft Sara Kinsbergen na afgelopen weekend op LinkedIn: ‘Op zaterdag mocht ik als host meer dan 300 bevlogen wereldburgers door de Wilde-Ganzen Partindag leiden, allemaal actief betrokken bij kleinschalige, vrijwillige ontwikkelingsorganisaties.’

Later dat weekend was Kinsbergen virtueel aanwezig bij de uitreiking van de Albert Schweitzer prijs van het Nederlands Albert Schweitzer Fonds (NASF) en op zondag 10 oktober gaf ze een lezing voor de vrijwilligers en donateurs van Stichting Melania tijdens de 100-jarige jubileumviering. 100 jaar Nederlandse vrouwen die zich onbaatzuchtig inzetten voor sterke vrouwen wereldwijd.

Onbegrensde solidariteit
Haar conclusie na dit volle maar enerverende weekend: ‘In samenwerking met geweldige mensen en organisaties over de hele wereld zetten al deze mensen zich in om de wereld eerlijker, gelijker, inclusiever, groener, gewoon een beetje mooier te maken! Onbegrensde solidariteit van mens tot mens, een groot goed in zichzelf! Maar ook een enorm potentieel voor het behalen van de duurzame ontwikkelingsdoelen. Geweldig om met mijn onderzoek een (bescheiden) bijdrage te mogen leveren aan het zo goed mogelijk benutten van al het kapitaal van deze change agents, dichtbij en ver weg, wat een weekend!’

Stichting Melania is lid van Partin. Dr Sara Kinsbergen is verbonden aan de afdeling Antropologie en Ontwikkelingsstudies van de Radboud Universiteit o.a. als programma directeur bij AMID. Samen met Lau Schulpen publiceerde ze in 2008/2009 de studie De Anatomie van het PI en in 2014 promoveerde Kinsbergen op het onderzoek naar de particuliere initiatieven in Nederland. Op dit moment onderzoekt ze samen met een team karakteristieken, rol en positie van PI in 4 Europese landen. Ook is zij lid van de Adviesraad Internationale Vraagstukken. 

Onlangs verscheen de herziene versie van het boek Kinderen zonder thuis. Deze nieuwe druk is voorzien van de laatste ontwikkelingen en wetenschappelijke inzichten omtrent kinderopvang en beschrijft vele en nieuwe praktijkvoorbeelden van en door particuliere initiatieven die de overstap maakten van tehuis naar thuis. Het boek dat eerder verscheen in 2015 en een standaardwerk werd voor iedereen die projecten met kwetsbare kinderen ondersteunt is nu uitgegeven door Better Care Network Netherlands.

Hoe kun je kinderen zonder veilig thuis het beste helpen? Wat moet je weten over weeskinderen in ontwikkelingslanden? Waarom is opvang in gezinnen meestal beter dan opvang in een tehuis? Waar moet je aan denken wanneer je vrijwilligerswerk in een kinderhuis wilt doen? Deze vragen worden beantwoord in korte hoofdstukken met voorbeelden uit de praktijk. Het uitgangspunt is dat elk kind het recht heeft om op te groeien in een liefdevol gezin. Hulp zou zich in de eerste plaats moeten richten op steun aan gezinnen en pas in de laatste plaats op opvang in tehuizen.

Kinderen zonder thuis is hier te downloaden. Of gratis te bestellen (alleen voor Nederland) door een email te sturen met je adresgegevens naar info@bettercarenetwork.nl. Binnenkort is ook de Engelse vertaling van het boekje online beschikbaar. Voor meer informatie ga naar de Toolkit Goede zorg voor kwetsbare kinderen.

Bron: Better Care Network Netherlands
Beeld: Machteld de Jong

“Met boven verwachting veel bezoekers en een divers scala aan workshops en leersessies was het een genot om elkaar weer in levenden lijve te ontmoeten.” Dat zei Erik Boerrigter (Partin) na afloop van de Wilde Ganzen-Partindag op 9 oktober in Amersfoort. Het was de eerste grote bijeenkomst dat Partin en Wilde Ganzen na de uitbraak van het Covid-19-virus organiseerden. “Wat onwennig was het wel, maar wat genoten we van het geroezemoes,” vult Yvonne van Driel (Partin) aan. Marre Adu Ampong (Adamfo Ghana) noemde het terecht een feest: “Het was echt een feestje om weer bij elkaar te mogen komen op de jaarlijkse Wilde Ganzen-Partindag!”

Met de openingswoorden van Kees de Jong en Erik Boerrigter, respectievelijk directeur van Wilde Ganzen en Partin, en de inspirerende openingslezing van Anika Altaf over Hoe bereik je de allerarmsten? begon de dag met een lach en een ‘traan’. Boerrigter mocht het 400ste Partinlid verwelkomen en de lezing van Altaf maakte veel los. Dit alles werd ingeleid en begeleid door de enthousiaste dagvoorzitter Sara Kinsbergen.

Armoede is meer dan alleen schaarse financiële middelen. Sociale en zelf uitsluiting maakt dat arme mensen zich nauwelijks geaccepteerd voelen als mens. En dat gaf veel deelnemers stof tot nadenken over het eigen handelen en doelstellingen. Echter tijdens het slotdebat gaf Jacques Mevis (4de Pijler) de aanwezigen mee: “Kleine goede doelen houden oog voor menselijkheid in de internationale samenwerking. Jullie zijn degenen die nog de tijd nemen om naast iemand te zitten, met iemand te eten, te huilen en te lachen.” En dát is hoe je de allerarmsten bereikt. Een opsteker voor het werk van al die honderden particuliere initiatieven die Nederland rijk is.

Samen leren wereldwijd
Voor en na de heerlijke netwerk-lunch waren er tal van interessante workshops. In de workshop over interculturele samenwerking vonden interessante discussies plaats over hoe PI lokale gemeenschappen erbij kan en moet betrekken. Ad Waijers (Elimu Mount Elgon): “Praat met hen en luister, omdat zij het beste weten wat hun behoeften én oplossingen zijn.”

Ook de workshops over fondsenwerving en het gebruik van social media voor meer donateurs werden goed bezocht. Het Wereld Café met Roel en Marianne Meijers, Betteke de Gaay Fortman en Marc Broere werd live gestreamd. Het motto van de dag ‘Samen leren wereldwijd’ slaagde dus volop. Ook de uitreiking van de Briljante Mislukking paste daarin. Willem Remijnse van de Interkerkelijke Stichting Ethiopië/Eritrea mocht de prijs van €10.000 mee naar huis nemen. Hoewel het kippenproject mislukt was, dienden de kippenhokken na verbouwing als woningen.

Vorig jaar was de Wilde Ganzen-Partindag nog online, nu waren zo’n 300 bevlogen werelddoeners aanwezig in Studio 33/De Eenhoorn in Amersfoort. En dat waren niet alleen PI. Initiatiefnemer van #GivingTuesday in Nederland Jordan van Bergen twitterde vol bewondering: “Veel informatie over het geweldige werk dat PI-organisaties verrichten met betrekking tot ontwikkelingssamenwerking en wat daarbij allemaal komt kijken.” En Jolanda Maas (Vrienden van Lotus) vatte de dag zo samen: “Het was een inspirerende dag. Mooie contacten gelegd en nieuwe inspiratie opgedaan.”

Foto (boven): Jordan van Bergen

Een jubilerende vrijwilligersorganisatie mag dat vieren en doet dat ook. Ieder goed doel op haar eigen wijze. Soms met een video, soms met een happening en vaak met verhalen. Melania organiseert 10 oktober een jubileumbijeenkomst in Utrecht én tekende 10 vrouwenportretten op die de geschiedenis van 100 jaar Melania weergeven. ‘Wat drijft een vrouw? 

De geschiedenis van Melania is bewaard in het Katholiek Documentatie Centrum van de Radboud Universiteit. Een delegatie van Melania bezocht het archief en trof meer dan 250 mappen aan met jaarverslagen, vergaderverslagen, krantenartikelen en heel veel correspondentie van over de hele wereld.

De eerste naam die opduikt is Caroline Theresia Maria van Rijckevorsel, verpleegkundige, die in 1921 op haar 25ste met haar man meereist naar Nederlands-Indië om zich daar in te zetten voor de ‘verheffing van de inlandse vrouw’. Ze sticht scholen, een ziekenhuis en een kerk. En daarmee is het St. Melaniawerk geboren.

Haar portret is opgetekend in een overzichtelijk boekje dat Melania heeft uitgebracht ter gelegenheid van haar 100-jarig jubileum. In totaal zijn er tien vrouwenportretten opgenomen, verdeeld over vijf periodes in de geschiedenis van Melania. Samen geven ze een mooi inkijkje in de veranderingen in het wereldbeeld en binnen de vrijwilligersorganisatie.

Melania
Melania is opgericht in 1921. De focus is anno 2021 verschoven van liefdadigheid naar empowerment. Maar altijd ging en gaat het om onderlinge verbondenheid: voor en door sterke vrouwen. Melania zet zich in om ondernemende vrouwen in Azië, Afrika en Latijns-Amerika te helpen om hun positie te verbeteren en een zelfstandig bestaan op te bouwen. Met dat doel verstrekt zij startsubsidies aan vrouwengroepen die zelf geen krediet kunnen verkrijgen in eigen land. Melania is lid van Partin, de brancheorganisatie voor particuliere initiatieven wereldwijd.

Het boekje is geschreven en samengesteld door Ceciel Bruin-Mosch, Caro van den Acker, Eliane Bavinck en Tanja Beekman. Het boekje is te bestellen bij de betere boekhandel, ISBN: 9789403639468.

Bron: Melania

Op de Wilde Ganzen-Partindag op 9 oktober in Amersfoort zitten Roel en Marianne Meijers, Betteke de Gaay Fortman en Marc Broere aan de stamtafel in het Wereldcafé. Qader Shafiq gaat met deze 4 schrijvers in gesprek over hun onlangs verschenen boeken over internationale samenwerking.

Wat de drie boeken met elkaar gemeen hebben is dat ze gaan over werken met mensen ter plekke en dat hún kracht centraal staat. Roel en Marianne Meijers schreven Samen de handen ineen – ervaringen met kleinschalige projecten, Betteke de Gaay Fortman Mensen ontwikkelen zichzelf – grenzen en mogelijkheden van hulp ver weg en Marc Broere De eerste linies -berichten van het ontwikkelingsfront. De auteurs zijn van mening dat ontwikkelingssamenwerking alleen maar effectief is als je het van onderop doet en aansluit bij wat er ter plekke al is. Als donor hoor je je bescheiden op te stellen en jezelf niet op de voorgrond te plaatsen.

Samen de handen ineen
In hun boek schrijven Roel en Marianne Meijers: ‘Het begint al met ons principe: “geen vraag, geen project” . Als de mensen er niet om vragen wie zijn wij dan om iets te gaan ondernemen? In het werken met lokale gemeenschappen zijn wij slechts een helpende hand. De gemeenschap moet de ontwikkeling in eigen hand nemen en daar willen we ze graag bij helpen. De kracht komt van de mensen zelf! Zij zijn leidend als het om de uitvoering van de projecten gaat.
Dat werkt het eigenaarschap van de projecten in de hand, geeft mensen gevoel van eigenwaarde en trots en men komt tot het inzicht dat je samen, met elkaar iets kunt bereiken.’

Mensen ontwikkelen zichzelf
‘Hoe kun je een gemeenschap uit de armoedespiraal helpen zodat ze op eigen kracht verder kan gaan? Die vraag zouden hulporganisaties zichzelf vaker moeten stellen’, vindt Betteke de Gaay Fortman die in haar boek vertelt over haar ervaringen in Nepal, Congo en Bangladesh. Ze biedt een eigenzinnige blik op de ontwikkelingssector. Veel organisaties vragen zich volgens haar onvoldoende af of de hulp wel aansluit bij de mogelijkheden en behoeften van de plaatselijk bevolking. En juist die houding staat echte vooruitgang in de weg. Je kunt mensen immers niet ontwikkelen, mensen ontwikkelen zichzelf.

De Eerste Linies
Het nieuwe boek van Vice Versa hoofredacteur Marc Broere bestaat uit tien jaar aan reportages uit Afrika, Azië, Europa en Latijns Amerika. In De Eerste Linies staan de mensen centraal die vanuit de basis tegen armoede, ongelijkheid en schendingen van mensenrechten vechten. Vandaar de titel: het zijn de vooruitgeschoven posten, de special forces, in de strijd tegen onrecht. Het boek, met lessen en verhalen van het front, toont dat mondiale solidariteit urgenter is dan ooit.

Wereld Café LIVE
Het afgelopen jaar maakten Wilde Ganzen en Vice Versa al naam met het online Wereld Café: dé plek in Nederland waar mondiale thema’s worden besproken. Op de Wilde Ganzen-Partindag is het de allereerste editie met publiek erbij.

De boeken zijn tijdens het Wereld Café ook te koop en desgewenst kan het boek gesigneerd worden.

Meer informatie en aanmelden: Wilde Ganzen-Partindag

Foto: Shiromani Kant | Unsplash (bewerkt)

Deze site is een initiatief van Partin. Particuliere initiatieven laten op deze site zien wat ze doen en bereiken. Maar wat doet Partin nog meer? Tijdens een onlinebijeenkomst vorige week vertelden de voorzitter en de directeur, Joost Verwilghen en Erik Boerrigter, over de missie en het werk van Partin. Een korte samenvatting.

Dat doet Partin
Partin is een branchevereniging voor en door de leden dat rust op 3 pijlers. Ontmoeting, samenwerking en kennisdeling is de eerste pijler, de tweede is ondersteuning en de derde belangenbehartiging. Het verbindende fundament is zichtbaarheid en communicatie. Elk van deze pijlers kent specifieke thema’s. Daarbij wil Partin vooral vanuit de leden en op maatwerk relevante onderwerpen en thema’s aansnijden en zich hard maken voor de belangen van het particuliere initiatief.

Een greep uit het aanbod en voordelen van Partin:

• De samenwerking met StoneX biedt leden voordeel bij het overboeken van geld naar projectlanden.
  PIFworld is een crowdfundingsplatform met een groot bereik.
• Verschillende vermogensfondsen financieren via Partin particuliere initiatieven. Dat zijn de zogenaamde Bloemenprojecten.
• Wilde Ganzen Klein biedt PI de mogelijkheid een aanvraag in te dienen bij Wilde Ganzen. Via peer-to-peer-sessies wordt kennis gedeeld.
• Partin informeert – via Partin.nl, de nieuwsbrief en social media – en staat vooraan om wetten en regels onder de loep te nemen die gevolgen kunnen hebben voor PI. Zo zijn er een aantal wetten die het witwassen en terrorisme willen bestrijden die negatieve effecten heeft op de goede doelensector. Dat brengen we onder de aandacht. Lastenverlichting in plaats van meer administratieve rompslomp.
• De Kleine Goede Doelen Toolkit kent vele onderwerpen die PI aangaan en antwoord geven op veel vragen. Neem bijvoorbeeld de mogelijkheid om eenvoudig en volgens de richtlijnen de jaarrekening op te stellen. Dat is voor Partinleden gratis is; ga naar Mijn Partin.
• We organiseren elke maand webinars met uiteenlopende onderwerpen die jullie aandragen en we faciliteren rondetafelgesprekken en landenplatforms. Elk jaar is er een Partindag met veel workshops en netwerkmomenten.
• KleineGoedeDoelen.nl is een platform voor PI om te laten zien wat zijn doen en bereiken. Met mooie verhalen en bijzondere gebeurtenissen bereiken we daarmee veel publiek.

Meer infomatie en lid worden: www.partin.nl/over-pi-en-partin/

Zes miljoen kinderen wereldwijd wonen in een kindertehuis. Vóór de pandemie reisden naar schatting 10.000 Nederlandse vrijwilligers en stagiairs naar deze tehuizen. Natuurlijk met de beste bedoelingen. Ze komen daar om te helpen, maar brengen vaak schade toe aan de kinderen die er opgroeien. Daarom startte Better Care Network Netherlands de campagne Wees Wijs. Wees Wijs is bedoeld voor jongeren die vrijwilligerswerk willen gaan doen. Daartoe is een vrijwilligerstest ontwikkeld die jongeren helpt bij het vinden van vrijwilligerswerk dat écht bijdraagt aan lokale gemeenschappen.

Honderden wetenschappelijke onderzoeken wereldwijd laten keer op keer zien dat opgroeien in een tehuis, hoe goed de zorg er ook is, schadelijk is voor de ontwikkeling van deze kinderen. Zij lopen in tehuizen grote achterstanden op in fysieke groei en sociale en cognitieve ontwikkeling. Bovendien verergert het komen en gaan van ongekwalificeerde vrijwilligers de hechtingsproblemen en trauma’s van deze kinderen. Gelukkig zijn er ook vele vormen van (nationaal en internationaal) vrijwilligerswerk die wél een goed idee zijn. Lees de verhalen over het werk van Macheo Children’s Organization en Tan-kids nog maar eens.

Bron: BCNN