Als coach van een voetbalteam kun je na verloop van tijd het gevoel hebben dat een andere coach meer kan brengen. En dat jezelf op zoek gaat naar een nieuw team. Zo vergelijkt André Oudhuis zijn zoektocht naar een nieuwe uitdaging als projectleider bij een partnerorganisatie van een klein goed doel. Hij woonde acht jaar in Malawi waar hij werkte voor het project FloJa Malawi ondersteunt door FloJa Foundation. Yvonne van Driel (Partin) vroeg hem naar zijn ervaringen en visie op ontwikkelingsinitiatieven.
De afgelopen 8 jaren heb je in Malawi het project FloJa Malawi of FloJa Foundation gerund. Hoe kijk je daar nu op terug?
“Het was geweldig. Ik zou het zo weer doen!
Ik heb samen met de 20 medewerkers (van FloJa Foundation, red) en met de lokale bevolking hele mooie dingen opgestart en bereikt. Ik heb zó veel geleerd over de diepere reden van en het succes van ontwikkelingshulp. En ik heb misschien nog wel meer vragen gekregen, hoor.”
Vertel eens wat over die vragen die bij je opkwamen? Heb je ook antwoorden gevonden?
“Bijna alle organisaties hebben het over duurzaamheid of sustainability in het Engels. Dat we de mensen willen helpen om in de toekomst het zelf te kunnen runnen. In hoeverre is dat – binnen een bepaald tijdsframe – haalbaar?
Het vergt een intrinsieke motivatie van de mensen. Als je ze dat vraagt dan zullen ze bijna altijd zeggen dat zij het ook willen. Toch falen veel projecten. Zeker als er geen externe funding meer is.
In mijn overtuiging is dat één van de redenen dat er meer nodig is. Het vergt een cultuurverandering in een land. Een verandering van normen, waarden en overtuigingen. En dat is een zeer moeizaam en langdurig proces. Cultuurverandering moet gedragen en geïnitieerd worden vanuit ‘de top’. En zijn die daar mee bezig? Is daar urgentie?
En wij denken dat onze cultuur ons heel veel heeft gebracht, maar dit kun je ook afvragen als je naar onze cultuur kijkt vanuit het perspectief van een arm land. In Afrika en in andere arme landen leven de mensen heel dicht bij de natuur. Ze zijn gelukkig met wat ze WEL hebben en hebben een zeer groot aanpassingsvermogen. In de westerse wereld zijn we dit, mijns inziens, helemaal kwijt.
Misschien moeten wij terug naar de basis en kunnen we heel veel van elkaar leren. De waarheid ligt in het midden. Ik noem een voorbeeld zonder oordeel. Natuurlijk heeft ieder kind recht op eten en onderwijs. Toch is dit in veel landen helaas geen realiteit. Veel kinderen krijgen geen ontbijt en gaan niet naar school. Wij kunnen dat moeilijk begrijpen en eerlijk gezegd, ik vind dat ook nog steeds moeilijk.
Hier (in Malawi, red) is het normaal en de harde realiteit. Als je er met de mensen praat dan is hun antwoord ‘We are trying to do our best‘. Het is niet dat ze niet willen, maar het ontbreekt hen aan middelen en ook zij hebben dit meegemaakt in hun jeugd en hun ouders. Het ‘hoort’ bij het land. Wij denken dan, waarom heb je dan zoveel kinderen als je ze geen eten en onderwijs kunt geven. Het zijn westerse criteria waarmee je kijkt.
Hoe denk jij bij te kunnen dragen aan structurelere cultuurveranderingen?
“‘Give me money‘ is een vaak gehoorde vraag in arme landen. Ik hoor deze vraag ook dagelijks. Het is een vraag van mensen om de korte termijn uitdagingen op te lossen. En wees eerlijk die hebben deze mensen elke dag. We weten ook dat als iemand honger heeft en je geeft hem te eten, dan zal hij morgen weer komen. En de uitdaging is om hem te leren vissen.
Wat ik probeer, is samen met mensen in gesprek te gaan over de keuzes die ze hebben. Over mogelijke alternatieven? Over de moed die nodig is om zaken anders te doen? Dat dat persoonlijke leiderschap vergt. En om ze ook te ondersteunen in hun proces. In de westerse wereld zouden we dat coachen noemen.
Ik merk dat ik sommige mensen inspireer en de kracht of inzicht geeft om zaken anders te gaan doen. Soms help ik ze met een startkapitaal. Altijd in de vorm van een 0% lening. En dan gaat het niet om het geld, maar om het nemen van de verantwoordelijkheid van je eigen keuzes. Want dat zie ik ook vaak. De oorzaak buiten zichzelf te plaatsen.
Eigenlijk is het simpel ‘als je doet wat je altijd al deed, dan krijg wat je altijd al kreeg‘.”
Het klinkt alsof je nog lang niet klaar bent. Toch stopte je na acht jaar bij FloJa Foundation. Kun je aangeven waarom?
“Ik merkte dat er na acht jaren een soort metaalmoeheid bij mij optrad. Ik vergelijk het wel eens met de coach van een voetbalteam. Na verloop van tijd heb je alles gebracht wat je kunt brengen en dan is het goed dat er een nieuwe persoon komt.
Wij hebben voor FloJa Foundation twee nieuwe mensen gevonden. En ik ben op zoek naar een nieuwe uitdaging. Zeg maar een nieuw voetbalteam.
Daarbij: nieuwe dingen vind ik leuk!”
Je wilt als projectleider het liefst bij een kleine organisatie aan de slag. Hoe zie je dat voor je?
“Veel ontwikkelingsprojecten zijn opgezet door mensen die zelf in het buitenland zijn geweest en in contact zijn gekomen met de lokale bevolking en de noodzaak hebben gezien om deze mensen te helpen. Het is eigenlijk precies hetzelfde als bij een bedrijf. Iets opstarten is niet eenvoudig, maar het vinden van opvolgers is een nog grotere uitdaging. Wie is er zo gek om zijn hele leven op zijn kop te zetten en naar het buitenland te gaan emigreren, waar de omstandigheden totaal anders zijn?
Ik heb dit acht jaar geleden wel gedaan en ik heb zoveel geleerd en mogen bijdragen. Ik ben natuurlijk ook met veel andere NGO’s in contact gekomen en opvolging is vaak een grote uitdaging. Misschien kan ik hierin helpen.
Waar ben je naar op zoek?
“Ik ben op zoek naar een project met en voor lokale mensen. Een project waarbij we kennis en middelen aandragen om mensen een verandering te laten doormaken. En dan niet zo zeer een uitvoerende rol, maar meer een initiërende, sturende rol.”
En wat kan de organisatie van jou verwachten?
“Een zeer enthousiaste, sociale en humorvolle leider. Ik merk dat vooruitlopen, zaken initiëren, mensen meenemen in de verandering mij gemakkelijk afgaat. En met de voetjes op de vloer. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg!”
En dat nuchtere maar toch leergierige blijkt uit alles. Dank je wel voor de inspirerende inkijk in jouw ervaringen en kennis over ontwikkelingsprojecten.
In het artikel Ben jij op zoek naar een projectleider voor jullie partnerorganisatie? Neem dan contact op met André vind je hoe je contact kunt opnemen met André voor een mogelijke samenwerking.
Floja Foundation is lid van Partin. Partin is dé brancheorganisatie voor kleine goede doelen die op velerlei wijze bijdragen aan de SDG’s wereldwijd.
Foto: André Oudhuis
Tekst: Yvonne van Driel | Partin | 26 juli 2024