Negatief reisadvies voor weeshuistoerisme

Sinds 1 november staat op de website van het ministerie van Buitenlandse Zaken bij de reisadviezen voor Nepal, Cambodja, Kenia, Oeganda, Thailand, Vietnam, Filipijnen, Tanzania, Ghana, Zambia, Zuid Afrika, Sri Lanka en Haïti een waarschuwing over de risico’s van weeshuistoerisme. Daarmee is deze populaire vorm van vrijwilligerswerk in ontwikkelingslanden terecht gekomen tussen waarschuwingen over natuurrampen, criminaliteit en terrorisme. Hiermee probeert de Nederlandse overheid deze vorm van vrijwilligerswerk te ontmoedigen.

Reisadvies
Het ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft: ‘Het komt regelmatig voor: Nederlanders die zich inzetten voor een particulier ontwikkelingsproject. Of Nederlandse jongeren die in het buitenland een stage of vrijwilligerswerk doen. Vooral vrijwilligerswerk in weeshuizen is populair, maar heeft vaak (onbedoeld) negatieve gevolgen, ook voor de ontwikkeling van de kinderen. Sommige weeshuizen worden in verband gebracht met uitbuiting en mensenhandel. Het is belangrijk dat Nederlanders zich bewust zijn van alle mogelijke negatieve gevolgen en aspecten. De Nederlandse overheid ontmoedigt vrijwilligerswerk in weeshuizen, vooral kortdurend vrijwilligerswerk in weeshuizen door niet-gekwalificeerde vrijwilligers.’

Redenen
Volgens Movisie komt deze waarschuwing komt niet uit de lucht vallen. Er zijn de afgelopen 5 jaar verschillende rapporten en adviezen uitgebracht door vooraanstaande organisaties als Unicef, waarin wordt aangegeven waarom dit vrijwilligerswerk schadelijk is voor kinderen. De voornaamste redenen zijn:

  • Uit onderzoek van de afgelopen zestig jaar blijkt dat opgroeien in een weeshuis niet goed is voor de gezondheid en de psychische, emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen. Kinderen in deze weeshuizen hebben vaak geen vaste opvoeder waaraan zij zich kunnen hechten. De hechtingsproblemen kunnen leiden tot weinig zelfvertrouwen, een laag zelfbeeld en een achterblijvende hersenontwikkeling.
  • De inzet van vrijwilligers, die vaak een beperkte periode in een weeshuis actief zijn, versterkt deze hechtingsproblemen nog.
  • Goede opvang van (wees)kinderen vraagt om kleinschalige aanpak met professionele begeleiding, pleegzorg of gezinsopvang. De bestaande kindertehuizen kunnen dit doorgaans niet bieden.
  • De wet van vraag en aanbod leidt tot nog andere ongewenste ontwikkelingen. De grote vraag van internationale vrijwilligers naar vrijwilligerswerk met (wees) kinderen heeft in een aantal landen geleid tot een groter aanbod aan weeshuizen en een verdienmodel gericht op het maken van winst met behulp van (wees)kinderen. Daarnaast is het voor arme ouders vaak een aantrekkelijk alternatief om een aantal van hun kinderen in een weeshuis onder te brengen. Het resultaat is een situatie waarbij tot 80% van de kinderen in een weeshuis geen echte wezen zijn.
  • In dit verdienmodel worden kinderen soms ingezet om vrijwilligers te werven of toeristen te trekken die geld doneren en cadeautjes kopen. Ook worden kinderen doorverkocht aan (andere) weeshuizen.
  • Tenslotte zijn er voorbeelden bekend van weeshuizen waar sprake was van mensenhandel, kindermishandeling, uitbuiting en seksueel misbruik.

Bron(nen): Vrijwilligerswerk en weeshuistoerisme in het buitenland (BZ), Negatief reisadvies voor weeshuistoerisme (Movisie), Ministerie van Buitenlandse Zaken neemt waarschuwing op voor 13 landen (BCNN)