Er zijn verschillende methodes om een project te evalueren. De Amerikaanse evaluatie-expert Michael Quin Patton vertelde tijdens een expertseminar aan de Wageningen Universiteit dat hij 150 verschillende methoden op een rijtje had gezet. Niet iedere evaluatie methode is geschikt voor een klein project.
Er bestaat überhaupt geen gouden standaard. Evaluatie is maatwerk. Dit zijn de 3 belangrijkste aandachtspunten van Patton:

1.Bij evalueren draaide het lange tijd vooral om verantwoording over afgebakende projecten, inmiddels gaat het om het krijgen van inzicht en het veranderen van complexe situaties.

2. Evaluaties worden op uiteenlopende manieren kenbaar gemaakt. Het papieren rapport lijkt bijna ouderwets, want het delen van de uitkomsten gebeurt steeds vaker op visuele manieren, zoals foto’s en video’s. De aandacht verschuift ook van studies naar streams: van de dikke evaluatierapporten stappen we steeds vaker over op online dataverzameling. We gebruiken internet en sociale media om continu informatie te delen over de voortgang van het project.

3. Verifieerbare uitkomsten: evaluaties mogen geen ruimte laten voor inconsistenties. Deze trend is mede ingegeven door de roep om verantwoording: publiek en politiek willen bewijzen zien.
Met name door de vraag naar ‘bewijzen’ is het ook voor kleine stichtingen raadzaam te denken aan een vorm van evaluatie, ook al hebben zij geen verantwoording af te leggen aan een subsidiegever. Want ook de donateur van een stichting weet graag wat er met zijn/haar geld is gebeurd en tot welke resultaten dat heeft geleid. Uw website of facebookpagina leent zich goed voor rapportage over de voortgang en resultaten van uw project. Op deze pagina staan verschillende methoden van projectevaluatie kort beschreven en dienen ter inspiratie.

Kwantitatief versus kwalitatief
Grofweg zijn de evaluatiemethoden in te delen in kwalitatieve en kwantitatieve methoden. Kwantitatief onderzoek draait, simpel gezegd, vooral om de cijfers. Men ondervraagt een grote groep mensen met een standaard vragenlijst om resultaten op tafel te krijgen die met elkaar vergeleken kunnen worden. Bij kwalitatief onderzoek gaat het meer om het verhaal er achter.
Kwalitatieve methoden zijn bovendien vaak participatief: de mensen voor wie het ontwikkelingsproject bedoeld was, werken zelf mee aan de evaluatie. Steeds vaker gebruiken evaluatoren mengvormen. Ze zetten bijvoorbeeld een kwalitatieve methode in en voeren een survey uit om kwantitatieve gegevens te verzamelen. De methode die u kiest is mede afhankelijk van de intenties die u hebt. Als u wilt weten welk effect een programma heeft gehad op een dorpsgemeenschap, kunt u outcome mapping gebruiken. Maar ook een eventuele subsidiegever (vermogensfonds, Wilde Ganzen) heeft een vinger in de pap: die vraagt om verantwoording voor een goed beeld van de resultaten. Mike Zuijderduijn van MDF Training & Consultancy vindt die focus op verantwoording jammer. Want van een kwalitatief onderzoek (met participatie van de doelgroep) leert de lokale partner óók.

Hiernaast staan een paar evaluatiemethoden beschreven waaruit u inspiratie kunt putten om de voortgang, het resultaat en misschien zelfs de impact van uw eigen projecten monitoren. Niet alle beschreven methoden zijn even geschikt voor kleine stichtingen.