Een zorgboerderij in wording
Sinds 2007 ondersteunen wij met Stichting Rising Stars een project voor kinderen en jong volwassenen met een verstandelijke of meervoudige beperking in Ghana, West-Afrika. Het is een Ghanees initiatief met als naam NGO Kings and Queens. Rising Stars heeft toegezegd een tijdelijke en ondersteunende bijdrage te willen geven op verschillende terreinen.
Dat wij met Rising Stars ja hebben gezegd tegen de uitnodiging om mee te werken heeft twee redenen: wij zijn langdurig werkzaam geweest in de zorgsector in Nederland; en: wij geloven in de kracht van ontwikkelingssamenwerking.

Anno 2018 zijn we dus al een flinke tijd aan het ondersteunen en samenwerken. We verwachten nu dat het project zich over enkele jaren zelfstandig verder kan ontwikkelen.
Op dit moment is het project een kleinschalige zorgvoorziening geworden in de vorm van een zorg-boerderij voor ongeveer 10 kinderen en jongeren.

In de afgelopen jaren hebben wij veel steun en advies gekregen vanuit ons netwerk in Nederland. En: de Wilde Ganzen vlogen verschillende jaren met ons mee!

Samenwerking
De samenwerking tijdens onze jaarlijkse werkbezoeken en via de schriftelijke communicatie blijft leerzaam, maar ook verwondering oproepen. Zo werd langzaam duidelijk dat tegenvallers niet werden doorgegeven, maar de positieve resultaten juist wel.

Aanvankelijk woonden de 10-15 kinderen in een oud huis zonder voorzieningen. Zij werden begeleid door Ghanese vrijwilligers: familieleden van de oprichtster en studenten. Margareth, de initiatiefneemster en directrice, woonde zelf samen met de vrijwilligers ook in het huis. Niemand had een professionele opleiding op het terrein van de zorg voor mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking genoten. Dat kon ook niet, want die bestaat in Ghana nog niet! Niettemin was het een vrolijke tijd waarin wij vooral praktisch en financieel konden ondersteunen.

We begrepen ook al snel dat de aanwezige kinderen uit handelingsverlegenheid van ouders en familie in deze kleine en veilige voorziening ‘geplaatst’ waren.
De Ghanese samenleving en cultuur hebben over het algemeen nog geen inclusieve houding naar deze kinderen ontwikkeld. Overleven heeft nog de hoogste prioriteit in dit ontwikkelingsland.

Omdat het verloop onder de vrijwillige begeleiders groot was en bleef, is Rising Stars gevraagd om de 5 begeleiders een maandelijkse vergoeding te geven. Dat gebeurt tot op heden. Het personeelsverloop blijft om meerdere redenen, maar er is nu wel wat meer stabiliteit. We verwachtten hierdoor een effectievere ondersteuning en coaching te kunnen bieden. Een Ghanese en Nederlandse professional hebben inderdaad na elkaar geruime tijd ondersteunend kunnen werken om de begeleiding meer kindgericht en methodisch te laten worden ( opzetten kind dossier, individueel ontwikkelingsplan, betrekken ouders/familie en evaluatie van de ontwikkeling ). Dat had helaas maar tijdelijk effect. Het enige, werkzame leermodel zou volgens ons zijn: permanente ‘coaching on the job’ door een Ghanese deskundige.
Wat wel ontwikkeld kon worden: een veilige woonomgeving met goede basiszorg binnen een vast dagritme én geleidelijk groeiende inkomsten uit de door Nederland gefinancierde boerderij!

Het Ghanese zorgconcept
Inmiddels hebben we langzaam maar zeker geleerd wat het duurzame Ghanese zorgconcept was en is: ‘Caring Mother’. Dit concept houdt binnen de Ghanese cultuur in: vooral vrouwen en soms mannen wonen dag en nacht in de zorgboerderij en zorgen als ‘moeders voor hun kinderen’ in alle opzichten en op alle levensterreinen. Dat biedt bij een gering personeelsverloop veiligheid en mogelijkheid tot hechting voor de kinderen! Dit zorgconcept is leidend in de Ghanese cultuur en verschilt van ons ‘professioneel zorgconcept’. Probleem is wel dat maar weinig mannen en vrouwen in Ghana bereid zijn om langdurig als ‘caring mother’ te wonen met en werken voor kinderen, jongeren en volwassenen met een verstandelijke of meervoudige beperking.
‘Caring Mothers’ in Ghana nemen soms ook heel andere beslissingen over de kinderen, dan wij in ons Nederlandse zorgconcept nemen en moeten nemen. Heel lastig natuurlijk in de samenwerking, maar vaak wel in te voelen en te begrijpen.

Toch zouden deze kinderen en jongeren in een langer durend proces van ontwikkelingssamenwerking meer kansen op ontwikkeling en inclusie kunnen krijgen. Permanente ‘coaching on the job’ , goede beroepsopleidingen, een meer positieve en inclusieve houding vanuit de samenleving en overheidsfinanciering van de integrale zorg- en begeleidingskosten zouden veel op kunnen leveren in de toekomst. Dat wensen wij dit project en alle andere projecten voor deze mensen met een beperking in Ghana in de naaste toekomst toe!

Namens Stichting Rising Stars,
Jaap en Henny Matser, Nuenen 13-11-2018.